آیین صالحین

یکی از معجزه‌هایی که برای امام علی ـ علیه السّلام ـ اتفاق افتاده است جریان رد‌الشمس ـ یعنی بازگشت خورشید پس از غروب ـ می‌باشد. این جریان خارق‌العاده هم در دوران زندگی پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ و هم در دوران خلافت امام علی ـ علیه السّلام ـ رخ داد. در این مورد سه مقدمه قابل توضیح است که ابتدا به آنها اشاره می‌شود: 
الف: درباره این جریان علاوه بر آن‌که بیشتر دانشمندان شیعه آن را در کتاب‌های خویش آورده و تأیید کرده‌اند بسیاری از کتب معتبر اهل سنت نیز آن را به سلسلة اسناد خویش روایت نموده و پذیرفته‌اند. حتی برخی از دانشمندان اهل‌سنت درباره تأیید این جریان و پاسخ به اشکال‌هایی که به سند یا متن روایت شده کتابی مستقل تألیف کرده‌اند. 
ب: امام علی ـ علیه السّلام ـ حداقل دوبار این اعجاز را به عنوان یکی از فضیلت‌ها و افتخارات خویش به مخالفان گوش‌زد نموده و آنان نیز آن را تأیید نمودند؛ یکی در احتجاج با ابوبکر پس از جریان سقیفه و دیگری در روز شورای شش نفره خطاب به اصحاب شورا. 
ج: این واقعه به عنوان یکی از موضوع‌های مسلم تاریخی در شعر بسیاری از شعرای قرن اول و دوم آمده است از جمله سید حمیری. 
امّا شرح و توضیح این واقعه: همانگونه که اشاره شد این معجزه دوبار اتفاق افتاده است هر دوی آن‌ها را به طور خلاصه از کتاب ارشاد شیخ مفید نقل می‌کنیم: 
1. ردشمس در وهله اول به طوری که اسماء، ام سلمه، جابر انصاری، ابوسعید خدری و گروهی دیگر روایت کرده‌اند چنین است که پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ در منزل خود بود و علی ـ علیه السّلام ـ هم حضور داشت هماندم جبرئیل آمده وحی الهی آورده سپس رسول خدا سر مبارک خود را روی پای علی ـ علیه السّلام ـ گذارد و سر برنداشت تا هنگامی که آفتاب غروب نمود علی ـ علیه السّلام ـ که نماز عصر را بجا نیاورده بود ناچار شد نمازش را نشسته و در حالت رکوع و سجود با اشاره به جای آورد. پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ پس از آن‌که به خود آمد به علی ـ علیه السّلام ـ فرمود نماز عصرت قضا شد عرض کرد نمی‌توانستم نماز را به حالت عادی بخوانم به خاطر حالت وحی که بر شما عارض شده بود و بر من تکیه داده بودید. در این هنگام پیامبر و یا علی ـ علیه السّلام ـ از خدای متعال می‌خواهد که خورشید را برای علی ـ علیه السّلام ـ که برای احترام به پیامبر نمازش را به حالت عادی نخوانده ـ برگرداند و چنین می‌شود. دربارة مکانی که این قضیه رخ داد اگرچه در روایت شیخ مفید منزل پیامبر گفته شده امّا برخی دیگر آن را «ضهیاء» یا «صهباء» و برخی آن را در «کراع الغمیم» و برخی دیگر آن را مسجد فضیخ ـ در حوالی مدینه ـ دانسته‌اند. 
2. مرتبه دوم که پس از پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ برای ایشان اتفاق افتاد هنگامی که امام ـ علیه السّلام ـ و یاران او قصد عبور از رودخانه فرات در منطقه بابل را داشتند و سپاهیان مشغول عبور دادن مرکب‌ها و توشه‌ها از رودخانه بودند از نماز عصر غافل شدند امّا امام و برخی از یاران نماز را به جای آوردند. در این هنگام خورشید غروب نمود در حالی که عدّه زیادی نماز عصر را نخوانده بودند آنان در این باره با امام ـ علیه السّلام ـ به گفتگو پرداختند. وقتی امام یاران خویش را این‌گونه نگران دید از خدای متعال درخواست نمود تا خورشید را برگرداند که سپاهیان نماز عصر را به جای آورند و چنین شد...) 
معرفی منابع، جهت مطالعه بیشتر: 
1ـ کشف الیقین فی فضایل امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ ، علامه حلّی. 
2ـ دانشنامة امام علی، زیر نظر علی اکبررشاد.

 . از جمله: کلینی، الکافی، ج4، ص562 ـ صدوق، الفقیه، ج1، ص203، ح608 ـ طبرسی، الاحتجاج، ج1، ص266 ـ ‌سید مرتضی، رسائل المرتضی، ص78ـ83 ـ سید رضی، خصائص الائمه، ص56 ـ فتال نیشابوری ـ روضة الواعظین، ص129. 
 . ابن شهر آشوب، المناقب، ج2، ص143 ـ امینی، الغدیر، ج3، ص128ـ140 ـ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج6، ص86ـ91 ـ الطبرانی، المعجم الکبیر، ج24، ص145، ح382 ـ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج42، ص314 ـ المناوی، فیض القدیر فی شرح جامع الصغیر، ج5، ص562. 
 . ابن شهر آشوب، المناقب، ج2، ص143 ـ امینی، الغدیر، ج3، ص127ـ128 ـ محمودی، کشف الرمس عن حدیث ردالشمس، ص21. 
 . صدوق، الخصال، ص550. 
 . طوسی، الامالی، ص548 ـ طبرسی، الاحتجاج، ص207. 
 . محمودی، کشف الرمس عن حدیث ردالشمس، ص231. 
 . شیخ مفید، الارشاد، ج1، ص347. 
 . همان، ص345ـ347. 
 . مجلسی، بحارالانوار، ج41، ص167. 
 . همان، ص174. 
 . کلینی، الکافی، ج4، ص561. 
 . شیخ مفید، الارشاد، ج1، ص346.